Depresjovne – guhkiem hujnesne

Depression - sydsamiskaThe content concerns Västerbotten

Datne maahtah depresjovnem åådtjeme jis guhkiem hujnesne. Gosse datne deprimeredh ih læstoem utnedh maam akt darjodh. Ij gan maam sïejhme provhkh lyjhkedh darjodh. Ohtsedh hoksem jis vïenhth depresjovnem åtnah. Jeenjemesh buaranieh joe naan våhkoej båehtjierdimmesne.

Läs texten på svenska här.

Dennie tjaalegisnie maahtah lohkedh guktie lea depresjovnem utnedh. Datne åadtjoeh daejredh gusnie edtjh hoksem ohtsedidh. Åadtjoeh aaj raerieh maam jïjtje maahtah darjodh jis datne deprimeredh.

Mij lea depresjovne?

Dovne ålmah jïh nyjsenh maehtieh depresjovnem åadtjodh. Aaj maanah jïh noerh. Vihkeles depresjovnem eensilaakan gïetedidh. Dan guhkebe datne depresjovnesne dellie guhkebe tïjje vaasa åvteli datne maahtah aelkedh buaranidh viht.

Guktie maahta daejredh depresjovnem åtna?

Maahtah depresjovnem utnedh jis datne hujnesne, nahkeren jïh sæjloes tïjje mij lea guhkebe enn göökte våhkoeh. Mahte ih gåessegh aavosne jïh ih sïjhth maam akt darjodh. Ij gan maam sïejhme provhkh lyjhkedh darjodh. Gosse depresjovnem åtnah maahtah naemhtie damtedh:

Ij maam akt luste jïh ij mestie akt aavodh.
Gaajhkh håhkohts demtieh.
Ussjedh datne båajhtoeh jallh viertehth.
Ussjedh dov fïejle darjomh båajhtoeh juhtieh.
Ih maam akt vissjh.
Datne måarehks jallh prååsehke.
Dov kråahpe baektjede.
Ussjedh buerebe jis ih gååvnesh.

Jis damth sïjhth dov jïjtje hïegkem vaeltedh ih edtjh oktegh årrodh. Dellie edtjh viehkiem dallegh ohtsedidh.

Gaskesadth hoksejarngem jallh psykiatrijen ræhpashokse-dåastoehtimmiem jis vïenhth datne jallh gïe akt mubpie depresjovnem åtna. Daesnie maahtah hoksem gaavnedh (hitta vård). Gellie dåastoehtimmieh maahtah gaskesadtedh dan loggedh sïjse (logga in) .

Ringkh telefovnenummerem 1177 jis viehkiem sïjhth gusnie maahtah hoksem ohtsedidh. Dah gïeh vaestiedieh leah skïemtjesåjhterh. Maahtah daaroestidh jallh englaanten gïelem soptsestidh.

Jis fuehpesne

Ohtsedh hoksem ryöktesth hïehkedåastoehtimmesne jis ih guhkebe vissjh jieledh. Kaanne datne damth naaken gie ussjedh jallh soejkesjh dan jïjtje hïegkem vaeltedh?

Viehkehth dellie almetjem hoksem bïeljelidh. Maahtah 112 ringkedh jis vïenhth almetjen hïegke vaahresne.

Maam deahpede gosse hoksem ohtsedem?

Gosse hoksem ohtsedidh depresjovnen gaavhtan åadtjoeh hoksebarkijem gaavnedidh. Dïhte maahta vuesiehtimmien gaavhtan årrodh dåaktere, skïemtjesåjhtere jallh psykolååge. Datne åadtjoeh gyhtjelassh vaestiedidh guktie datnine. Dah datnem gïehtjedieh jïh pryövenassh datneste vaeltieh.

Hoksebarkiji ektesne maahtah soptsestalledh mij båehtjierdimmide datne maahtah åadtjodh. Dïhte vihkeles datne meatan jïh nænnosth.

Maahtah vuesiehtimmien gaavhtan viehkiem åadtjodh dov vaanh jorkesidh guktie buaranidh. Maahtah mubpine soptsestidh gie maahta datnem viehkiehtidh jïh dåarjodh. Dïhte gohtje psykoterapije. Gååvnesieh aaj daalhkesh mah maehtieh viehkiehtidh. Jis geerve depresjovnem åtnah maahtah såemies aejkien el-båehtjierdimmiem åadtjodh.

Naan våhkoej båehtjierdimmine jeenjemesh buaranieh. Men maahta naan askh vaasedh åvteli datne vervies damth. Gïerve depresjovneste maahtah guhkebe tïjje åvteli vervies, kaanne jaepiem.

Maam maahtam jïjtje darjodh?

Gååvnesieh darjomh mejstie buerebe damtedh. Njaelkieslaakan åeredh, hijven jïh daamhtaj byöpmedidh jïh svihtjedh vihkeles guktie hijven utnedh.

Dïhte hijven jis ih alkohovlem jovkh. Jis datne depresjovnesne jïh voejhkelh jovkedh guktie buerebe damtedh maahta depresjovne vïerrebe sjædta. Maahta aaj guhkebe tïjje vaeltedh åvteli buarenh.

Guktie maahtam mubpiem viehkiehtidh?

Goltelh dïsse gie skïemtjede jïh voejhkelh tsevtsedh almetjem guktie hoksem ohtsede. Soptsesth gååvnese båehtjierdimmiem mij viehkehte. Faalh hokseguassastallemasse dåeriedidh. Aellieh orrijh jis almetje ij sïjhth viehkiem. Gihtjh ikth vielie.

Maahtah aaj jïjtje viehkiem daarpesjidh guktie åajsoeh skïemtjijem dåarjodh. Maahtah aaj daarpesjidh giejnie akt soptsestalledh dov tsiehkiej bïjre.