Vaksinasjovne sohten vuestie
Vaccinera dig mot influensa - sydsamiskaSohte lea skïemtjelasse mij vijrusistie båata jïh varki laaneste. Sohtevijrush leah fïerhten jaapetje vijrush mah Sveerjese båetieh, daamtaj daelvege. Vijruse onne trahpaj tjïrrh laaneste mij elmesne, evtemes jis naakene mij skïemtjes gåssa jallh gasna. Maahtah jïjtjemdh sohten vuestie vaarjelidh jis vaksinasjovnem vaaltah. Seamma aejkien maahtah jïjtjemdh vielie skïemtjelassijste vaarjelidh.
Muvhth maehtieh itjmies-laakan skïem skïemtjijidh jis sohtem åadtjoeh. Dah byöroeh eeptsh-eeremes vaksijnem vaeltedh juktie buerie vaarjelimmiem daarpesjieh sohten vuestie.
Gie byörh vaksineeredh tjaktjen 2024?
Jis naemhtie, dellie byörh vaksineeredh:
- Datne leah 65 jaepien båeries jallh båarasåbpoe.
- Datne leah nåajsan, graviditeetevåhkoen 12 minngesne
- Dov lea skïemtjelassem jallh stuerebe vaahram åtnah itjmies skïemtjine sjïdtedh. Bïhkedasse lea gaajhkesidie mah båarasåbpoe goh 6 asken båeries.
- Datne almetji luvnie årroeminie mah stuerebe vaahram utnieh itjmies skïemtjine sjidtieh.
Maam maahtam darjodh jis stuerebe vaahram åtnam itjmies skïemtjine sjïdtedh?
Jis naemhtie, dellie vaahra stuerebe sjædta sohteste itjmies skïemtjine sjïdtedh:
- Dov lea vaajmoeskïemtjelasse, vg. stroke.
- Dov lea gåbloeskïemtjelasse, vg. itjmies astma.
- Dov lea diabeetese.
- Dov lea skïemtjelasse jallh daalhkesh vaaltah mestie dov kråahpe vaenie vaarjelimmiem åådtje infeksjovni vuestie.
- Dov leah sveehkes librie jallh tjiermieh.
- Datne buajtehks.
- Dov lea skïemtjelassem åedtjine jallh neervine mestie gïerve voejngehth.
- Dov leah gelliefunksjovneheaptoeh.
- Dov lea Downs syndrome.
Dah bïhkedassh leah dovne geerve almetjidie jïh maanide mah båarasåbpoe goh 6 asken båeries.
Jis dov lea stuerebe vaahra ålvas skïemtjelassem åadtjodh jeatjah sjïeki gaavhtan maahtah aaj faaleldahkem åadtjodh vaksineeredh. Dov dåaktere vierhtede jis byörh vaksineeredh.
Jis almetji luvnie årroeminie geah maehtieh itjmies-laakan skïemtjijidh byörh aaj jïjtjemdh vaksineeredh ihke dejtie vaarjelidh. Jis almetjigujmie barkh geaj lea stuerebe vaahra skïemtjijidh byörh aaj jïjtjemdh vaksineeredh.
Daarpesjh fïerhten jaepien vaksineeredh
Gosse vaksinasjovnem vaelteme, dov lea vaarjelimmie daen jaapetje sohtevijrusen vuestie. Daarpesjh fïerhten jaepien vaksineeredh orre vijrusi vuestie.
Vaksinasjovne pneumokogkij vuestie
Jeatja vaksinasjovne aaj gååvnese maam byörh vaeltedh jis byörh vaksinasjovnem vaeltedh sohten vuestie.
Vaksinasjovne lea pneumokogkij vuestie. Pneumokogkh leah bakterijh mejstie maahtah itjmies gåbloe-ovlemem åadtjodh. Jis nåajsan, ih daarpesjh pneumokogkij vuestie vaaksineeredh.
Gusnie maahtah vaksinasjovnem åadtjodh?
Datne maahtah dov healsoejarngesne jallh skïebtjegåetesne vaksineeredh. Jis Syöldahtesne årroeminie, åadtjoeh eeremes sentrale vaksinasjovnejarngesne man nomme Vaccinationscentrum Skellefteå vaksineeredh.
Jis voeres almetje leah jïh sjïere voeresi årromesijjesne årroeminie mesnie barkijh abpe biejjiem jïh jïjjem, dellie vaksinasjovnem desnie åadtjoeh. Sjïere årromesijjie lea ”särskilt boende” sveerjen gïelesne.
Naemhtie vaksineeredh
Datne sohtevaksijnem stratjken tjïrrh åadtjoeh. Evtemes stratjkem bijjiegïetese beaja. Maanah mah nuerebe enn golmen jaepien båeries daamtaj vaksijnem ruaksjese åadtjoeh. Gååvnese aaj vaksijne mij njuanan spreejrie dovne maanide mah båarasåbpoe enn göökte jaepien båeries jïh noeride 18 jaepien raajan.
Vaksinasjovnen mænngan maahtah rååpsedidh jïh baajskodh gogkoe leah stratjkem åådtjeme. Muvhtene aaj saejrede. Maahtah vaejliem åadtjodh, muvhtene aaj åejjieh saejriedieh jïh åedtjieh baaktjedieh. Sïejhme aaj eah maanah sïjhth byöpmedidh dan jïjnje vaksinasjovnen mænngan juktie dej tjåejjieh skrovrestieh. Naemhtie jis akte jallh måedtie biejjieh goske buerebe sjædta.
Gåessie im byörh vaksineeredh?
Jis vaejliem åtnah, ih byörh jïjtjemdh vaksineeredh.
Gåessie nåajsan jïh njammemisnie
Jis nåajsan maahtah sohteste itjmies-laakan skïemtjijidh. Byörh vaksijnem vaeltedh jis nåajsan, dellie dovne jïjtjemdh jïh dov slïedtemaanam vaarjelh.
Ij vaksijne leah healsoevaareginie dov jeaman. Vaksijne buerie vaarjelimmiem slïedtemaanese vadta.
Maahtah vaksijnem vaeltedh aaj jis njammemisnie. Datne byörh vaksineeredh gosse 12 våhkoej vaaseme dan raajeste goh nåajsan sjïdtih. Dov dåaktere maahta aaj vaksinasjovnem dutnjien faaledh jis vierhtede daerpies lea.
Maam maaksam?
Vaksinasjovne lea namhtah dutnjien Jilliebetnien leenesne jis maahtah itjmies-laakan sohteste skïemtjijidh.
Jis almetji luvnie årroeminie geah maehtieh itjmies-laakan skïemtjijidh menh ih datne byörh jïjtjemdh vaksineeredh, vaallah læjhkan sïjhth, åasa lea 350 kråvnah.
Jis skïemtjedh
Jis datne sohteste skïemtjedh jïlhts leah vaksinasjovnem åådtjeme dellie symptomh daamhtaj lïenede.
Tsevtsieh jïh årroeh meatan dov hoksesne
Vihkeles datne guarkah maam hoksebarkijh dutnjien jiehtieh. Gihtjh daamtaj jis ih guarkoeh. Jis ih sveerjen gïelem soptsesth, maahtah aaj viehkiem aktede toelhkeste åadtjodh. Jiehtieh dov lea nuepie toelhkem åadtjodh gosse tïjjem vaksinasjovnese dængkoeh.
Maahtah aaj viehkiem toelhkeste åadtjodh jis dov lea funksjovneheaptoe.