Deprešuvdna- šlundin guhkit áiggi
Depression - nordsamiskaThe content concerns GävleborgJus leat dovdan iežat leamaš šlundi guhkit áiggi máhtát ožžon deprešuvnna. Go lea deprešuvnnas dus ii leat miella bargat maidege. It vel dakkáriid maid lávet liikot bargat. Jus jáhkát dus lea deprešuvdna galggat ohcat divššu. Eanaš olbmot buorránit juo moatti vahku divššus.
Dán teasttat oainnát movt lea go olbmos lea deprešuvdna. Oaččut diehtit goasse ge áigi ohcat divššu. Don oaččut maiddái rávvagiid das maid ieš máhtát dahkat dalle go leat deprešuvdna dilis.
Mii deprešuvdna lea?
Deprešuvdna lea dábálaš vihki. Dat ii mearkkaš don lea geahnoheapme itge heittot, dus lea dušše lossat jur dál. Jus dus lea deprešuvdna soaittát dárbbašit veahki vai veaját buorebut.
Sihke nissonolbmot ja dievddut máhttet oažžut deprešuvnna Ja maiddái mánát ja nuorat. Lea dehálaš váldit deprešuvnna duohtan. Mađi guhkit áiggi don leat deprešuvnnas dađi guhkit áiggi váldá ovdal go álggát veadjit buorebut.
Movt fuobmát du lea deprešuvdna?
Dus máhttá leat deprešuvdna jus dovddat iežat šlundin, váibbas ja geahnoheapme guhkit áiggi go guokte vahku. Don it goassege leat ilus ja dus ii leat miella bargat maidege. Ii dakkáriid ge maid lávet liikot bargat.
Dalle go dus lea deprešuvdna máhtát ná dovdat:
- Ii miige dovdo leat suohtas ja ii miige illudahte du.
- Visot dovdu lea vártnuheapmin
- Don anát iežat leat heittot ja árvvoheapmin.
- Don it naga maidege bargat.
- Don leat suhtus ja erdo.
- Du gorut bávččaga.
- Don jurddašat livččii buorebut jus it obba gávdnošit.
Jus dovddat ahte háliidat iežat sorbmet de it galgga leat okto. Galggat ohcat veahki dakkaviđe.
Goasse ja gos galggan ohcat veahki?
Jus jáhkát dus dahje soames eará olbmos lea deprešuvdna de váldde oktavuođa dikšunguovddážiin ja psykiátralaš vuostáváldimiin. Dás máhtát gávdnat divššu (Hitta vård). Olle vuostáváldimiidda don máhtát čálihit sisa (Logga in).
Čuojat telefuvdnanummarii 1177 jus háliidat veahki dieđuin gos ohcat veahki. Sii geat vástidit lea buohccedivššárat. Don máhtát ruoŧastit dahje ságastit eŋgelasgiela.
Jus lea hoahppu
Jus it šat nagot eallit galggat ohcat veahki heahtevuostáváldimis. Dovddat go geange guhte jurddaša dahje pláne iežas sorbmet?
Veahket dan olbmo váldit oktavuođa divššuin. Jus jáhkát lea heakkavára máhtát čuojahit 112.
Mii dáhpáhuvvá dalle go ozan divššu?
Dalle go ozat divššu deprešuvdnii beasat gávnnadit dikšobargiiguin. Máhttá ovdamearkka dihte leat doavttir, buohccedivššár dahje psykologa. Oažžut vástidit jearaldagaid das movt don veaját. Máhttet suokkardit du váldit dus iskosiid.
Ovttas dikšunbargiiguin dii máhttibehtet ságastit das makkár divššu don máhtát oažžut. Lea dehálaš don leat fárus mearrideamis.
Don máhtát ovdamearkka dihte oažžut veahki du dábiid rievdadeamis vai veadjit buorebut. Don máhtát beassat ságastit olbmuin mii máhttá du veahkehit ja doarjut du. Dat gohčoduvvo psykosaterapiijan. Gávdnojit maiddái dálkasat mat ábuhit. Jus dus lea bahás deprešuvdna de máhttet muhtimin addit divššu elrávnnjiin.
Eanaš olbmot dovdet sii leat buorránan moadde vahku divššu geažis. Muhto máhttet gollat máŋga mánu ovdal go dovddat don leat oalát dearvvaštuvvan. Bahás deprešuvnna maŋŋá máhttá váldit guhkit áiggi, muhtimin jagi.
Maid mon ieš máhtán bargat?
Gávdnojit bárggut mat máhttet leat veahkkin dasa ahte veaját buorebut. Oađđit bures, borrat bures ja jeavddálaččat, ja buori veadjimii lea dehálaš lihkkat.
Lea buorre jus garvvát alkohola juhkama. Jus dus lea deprešuvdna ja geahččalat buoridit du veadjima juhkamiin de máhttá deprešuvdna vearránit. Máhttá maiddái gollat guhkit áigi dearvvaštuvvat.
Movt máhtán veahkehit eará olbmo?
Guldal olbmo gii veadjá heittot ja geahččal oažžut su ohcat divššu. Muital ahte gávdnojit dikšunvuogit mat ábuhit. Árval ahte čuovut mielde dikšunbáikái. Ale vuollán jus olmmoš ii oro háliideami váldit vuostá veahki. Jeara nuppádis.
Soaittát don nai dárbbašit veahki jus galggat nahkat doarjut dan olbmo mii veadjá heittot. Soaittát dárbbašit hupmat soames eará olbmuin du dili birra.