Sida ay caadada ku imaado
Så fungerar mens - somaliskaCaadada – sidoo kale loo yaqaan dhiiga xeeda – waa dhiig-bax ka imaanaya ilmo-galeenka. Waxay dhacdaa qiyaastii bishiiba mar. Inta dhiig-baxa ah way ku kala duwan yihiin dadka.
Haddii aad dareentid caafimaad-darro sabab la xiriirta caadada, waxaad heli kartaa caawimaad.
Läs texten på svenska här.
Illaa intee ayay dadka lahaadaan caado?
Waa caadi in la bilaabo inaad hesho caadadaada waqti u dhexeeya da’da sagaal iyo lix iyo toban. Caadada waxay kaa joogsataa marka aad gaartid dhalmo-dayn, oo qiyaastii da’da konton.
Waa caadi ah in caadada ay socoto saddex ilaa lix maalmood iyo inaad dhiig-baxdo qiyaastii 50 ml oo dhiig ah (qiyaastii 3 qaaddo cuntada) inta lagu jiro muddada oo dhan. Caadadaada waxay ku dhici kartaa waqti kala duwan wareeg kasta, ama qiyaastii isla waqtiga bil walba. Way u kala duwan tahay dadka kala duwan.
Waa maxay caadada?
Ugxan-sidaha waxay leeyihiin ukumo badan. Bil walba, ukumo ayaa soo baxda oo waxay ku sii daysaa tuubooyinka ilmo-galeenka. Tan waxaa loo yaqaan ugxansiddo. Isla markaana, xuubka ilmo-galeenka ayaa ballaadhaa si uu isugu diyaariyo inuu qaabilo ukunta bacriman. Ukunta waxay ku bacrimi kartaa shahwada. Taasi waa sida uurku ku dhaco.
Haddii ukunta aysan bacrimin, xuubka ilmo-galeenka looma baahna. Xaaladdaas, jirka wuxuu daadiyaa xuubka ilmo-galeenka oo ay wehliyaan dhiig. Taasi waa waxa caadada tahay. Kadib caadada, wax walba dib ayay u bilaabmaan.
Dadka qaar waxay dareemaan caafimaad-darro inta lagu jiro caadadooda
Dadka qaar ayaa dareemi kara murugo, caro ama welwel dhawr maalmood ah caadadooda ka hor. Dadka qaar waxay dareemaan barar caloosha ama naasaha. Tan waxaa loo yaqaan PMS. Waad heli kartaa caawimaad haddii ay wax badan ku saameyso.
Xanuunka caadada
Dadka qaar wuxuu ku dhici karaa xanuunka caloosha ama dhabarka markii ay qabaan caadadooda. Waxaad isku dayi kartaa xanuun baabi’iye dukaanka oo aad ka iibsan karto dukaamada waaweyn ama farmashiyaha.
Dadka qaar ayaa aad u dhiig baxa
Haddii kuwaan ay kugu khuseeyaan, aad ayaad u dhiig-baxeysaa:
- Waxaad qabtaa caadadaada in ka badan toddoba maalmood.
- Dhiiggu wuxuu wataa xinjiro.
- Dhiiggu wuxuu ka soo dhex baxaa waxyaabaha aad caadada u xirato.
- Waxaad baddeshaa waxyaabaha aad caadada u xirato marar badan.
Waxaad dooran kartaa inaadan yeelan caado
Looma baahna inaad yeelato caadadaada haddii ay kuu keento caafimaad-darro. Waxaa jira ka-hortagyo uur oo joojin kara caadada. Tani ma aha khatar. La hadal umulisada ama dhakhtar haddii aad rabto macluumaad dheeraad ah.
Goormee iyo xaggee ayaan caawimaad ka raadsadaa?
Waad heli kartaa caawimaad haddii aad qabtid dhibaatooyinka caadada. Tusaale ahaan:
- Wax badan ayaad dhiig-baxdaa.
- Maysan kugu dhicin caadadaada lix bilood ama ka badan, oo waad ogtahay inaadan uur laheyn ama aysan caadada joogsan.
- Aad u murugeysantahay, careysantahay ama aad welwelsan tahay caadadaada ka hor.
- Aad qabtid xanuun badan ama aysan ku caawin xanuun baabi’iye joogto ah.
Markaas la soo xiriir mid ka mid ah xarumahan:
- Rugta caafimaadka haweenka (gynekologisk mottagning).
- Xarunta daryeelka caafimaadka (vårdcentral).
Caadi ayey tahay inaad galmo sameyso inta lagu jiro caadadaada
Caadi ayey tahay inaad galmo sameyso inta lagu jiro caadadaada haddii adiga iyo lammaanahaaga aad rabtaan.
Waa suurtagal in uur la qaado adigoo caado qaba. Sidaa darteed, mar walba isticmaal kondhom ama ka hortaga uurka haddii aadan rabin inaad uur yeelato.
Waxaa jira dhawr nooc oo kala duwan oo alaabaha caadada ah
Waxaa jira noocyo kala duwan oo alaabaha caadada ah. Waxaa jira cabbirro kala duwan oo xafaayadaha caadada iyo suufka. Dooro cabbirka aad u baahantahay iyadoo ku xiran inta aad dhiig-baxdo. Noocyada ugu muhiimsan ee alaabaha caadada waa:
- faashada dhiiga
- xafaayado caado
- suufyo
- koobabka caadada
- kastuumada caadada.
Waxaad ka iibsan kartaa faashada dhiiga, xafaayado caado iyo suufyo dukaamada waaweyn ama farmashiyaha.
Miyaan jimicsan karaa ama dabaalan karaa inta lagu jiro caadadayda?
Waxaad u jimicsan kartaa si caadi ah markaad qabto caadada. Waxaad aadi kartaa dabaasha adigoo isticmaalaya suuf ama koobka caadada.