ጥንሲ

ነፍሰ ጾር ኣብ እትህልውሉ እዋን ኣካላትኪ ብዝተፈላለየ መንገዲ ይጽሎ እዩ። እዚ ዝተፈላለየ ዓይነት ጸገማት ከስዕብ ይኽእል። እቲ ጸገማት መብዛሕትኡ ግዜ ድሕሪ ሕርሲ ይጠፍእ እዩ።

ምንጻል ጥንሲ ንሓደ ጥንሲ ምቁራጹ ማለት እዩ። ጥንሲ ንምንጻል እትውስኒ ንስኺ ነፍሰ-ጾር ዝኾንኪ ባዕልኺ ኢኺ። እዚ ነጻ ምንጻል ጥንሲ ተባሂሉ ይጽዋዕ።

ነፍሰ ጾር ኣብ ዘለኽሉ እዋን ዕግርግር ክብለክን ከተምልሲን ንቡር እዩ። እዚ ዋላ’ዃ ደስ ዘይብል ይኹን፡ ንዓኺ ይኹን ነቲ ዕሸል ግን ዝጎድእ ኣይኮነን። ጽቡቕ ንኽስምዓኪ ክትገብርዮ ትኽእሊ ሓደ ሓደ ነገራት ድማ ኣሎ።

ነፍሰ-ጾር ኣብ ዘለኹሉ እዋን ኣብ ኣካላትኪ ዘለዉ መላግቦታት ዝያዳ ተንቀሳቐስቲ ይኾኑ። ኣብ ከባቢ ጎሎኺ ቃንዛ ክገብረልኪ ይኽእል እዩ። እዚ ልሙድ ኮይኑ መብዛሕትኡ ግዜ ድማ ድሕሪ ሕርሲ ይገድፍ እዩ።

ምረዛ ጥንሲ ነፍሰ ጾር ኣብ ዘለኹሉ እዋን ክሕዘኪ ዝኽእል ሓደ ሕማም እዩ። ልዑል ጸቕጢ ደም ይገብረልኪ። እዚ ንዓኽን ነቲ ቈልዓን ክጸልወኩም ይኽእል እዩ። ነቲ ጸቕጢ ደም ንምትሓቱ ዕረፍትን መድሃኒትን ከድልየኪ ይኽእል እዩ።

ማህጸን ጭዋዳ እያ። ማህጸን ሓደ ሓደ ግዜ ኣብ እዋን ጥንሲ ትውጠር እያ። እዚ ምጭባጥን ምዝርጋሕን ማህጸን ተባሂሉ ይጽዋዕ። ኣብ እዋን ሕርሲ እውን ማህጸን ትውጠር እያ። እዚ ቃንዛ ሕርሲ ተባሂሉ ይጽዋዕ።

ነፍሰ-ጾር ከለኺ ኣልኮላዊ መስተ ኣይትስተዪ። ኣልኮላዊ መስተ ነቲ ኣብ ከብድኺ ዘሎ ህጻን ክጎድኦ ዝኽእል ትሕዝቶ ናይ ሓደገኛታት ባእታታት ኣለዎ። ኣልኮላዊ መስተ ካብ ምስታይ ንሙቁራጽ ከቢድ ኮይኑ ምስ ዝስምዓኪ፡ ሓገዝ ክትረኽቢ ትኽእሊ ኢኺ።

ነፍሰ-ጾር ከለኺ ትምባኾ ትጥቀሚ እንተ ዄንኪ ጎዳኢ እዩ። እቲ ኣብ ከብድኺ ዘሎ ህጻን ካብቲ ትምባኾ ሓደገኛታት ባእታታት ኣብ ነብሱ ይኣትዉ እዮም። ስለዚ ነፍሰ-ጾር ከለኺ ትምባኾ ኣይትጠቀሚ። ንሙቁራጽ ከቢድ ኮይኑ ምስ ዝስምዓኪ፡ ሓገዝ ክትረኽቢ ትኽእሊ ኢኺ። ትምባኾ ንኣብነት ኣብ ሽጋራ ኣሎ።

ነፍሰ ጾር ከለኺ ናብ ሓደ ክሊኒክ ነፍሰ ጾራትን ሓራሳት ክትበጽሒ ትኽእሊ ኢኺ። እቲ ምብጻሕ ንስኽን እቲ ኣብ ከብድኺ ዘሎ ህጻንን ጥዕናኹም ከመይ ከም ዘሎ ንምምርማር እዩ። ቅድሚ ሕርሲ ንኽትቀራረቢ ምኽርን ሓገዝን ክትረኽቢ ኢኺ። እቲ ምብጻሕ ንዓኺ ካብ ክፍሊት ናጻ እዩ።

ህጻን ካብ ማህጸን ኣደ ከመይ ጌሩ ይወጽእ? እቶም ተኸታተልቲ መድረኻት ሕርሲ፥ ”ድጉል-ሕርሲ”፡ ”መድረኽ-ምኽፋት”፡ ”መድረኽ-ምድፋእ”፡ ”ድሕረ-ሕርሲ” ኢልና ክንሰምዮም ንኽእል። ኣብዚ ጽሑፍ’ዚ፡ ኩነታት ናይዞም ነንበይኖም ዝኾኑ መድረኻት-ሕርስን፡ ኣብ ኣካላትኪ፡ እንታይ ከም ዘጋጥምን፡ ብስፍሕ ዝበለ ክተንብቢ ኢኺ።

ቆልዓ ምውላድ ቃንዛ ዘሎዎ እዩ። ነቲ ቃንዛ ብኸመይ ከም ትሙኰሮ ግን ክፈላለ ይኽእል’ዩ። ኣካልትና ንቓንዛ ብኸመይ ከም ዚኣልዮ ይፈልጥ’ዩ። እንተ ዀነ ግን፡ ኣድላዪ ኣብ ዝዀነሉ ጊዜ ድማ፥ ንቓንዛ ብኸመይ ከም ተህድኦ ነንበይኖም ጥበባት ኣሎዉ እዮም።

ኣብቲ ጥንስቲ ዝዀንኩሉ ጊዜ፥ ኣካላትኪ ተወሳኺ መግቢ፡ ቪታሚናትን ሚነራላትን የድልዮ’ዩ። ዳርጋ ኵሉ ነገራት ክትበልዒ ትኽእሊ ኢኺ፥ መግቢታት እናቐያየርካ ምብላዕ ክኣ እቲ ዝበለጸ’ዩ። ሃብታም ”መዓዛታት-መግቢ” ዘሎዎ መግቢታት፥ ንኣብነት ”ምስ ገለፉ ዝተጣሕነ-ዘራእቲ”፡ ኣሕምልቲ፡ ሰራውር-ፍሬታት፡ ዓይኒ-ዓተራት፡ ስቡሕ-ዓሳ፡ እንቋቝሖ፡ ፍርያት-ጸባ፡ ፍሩታታት፡ ዘራእቲ-ዘይቲን ዓይነት ፉልን እዮም። መመላእታ መግቢ ውን፡ ከም “ቪታሚን-ቢ” (folsyra) ዝኣመሰለ፡ ከምኡ ውን ሓጺን ምውሳድ ከድልየኪ ይኽእል’ዩ።