Kroppen

Sida ay caadada ku imaado

Så fungerar mens - somaliska

Caadada – sidoo kale loo yaqaan dhiiga xeeda – waa dhiig bax ka imaanayo ilmo galeenka. Waxay dhacdaa qiyaastii bishiiba mar. Inta dhiig-baxa ah way ku kala duwan yihiin dadka.

Haddii aad dareentid caafimaad daro sabab la xiriirto caadada, waxaad heli kartaa caawin. 

Läs texten på svenska här.

Illaa intee ayay dadka lahaadaan caado?

Waa caadi in la bilaabo inaad heshid caadadaada waqti u dhexeeyo da'aha sagaal iyo lix iyo toban. Caadada waxay kaa joogsataa marka aad gaartid dhalmo-dayn, oo qiyaastii da'da konton.   

Waa caadi ah in caadada ay socoto sadex illaa lix maalmood iyo inaad dhiig baxdo qiyaastii 50 ml oo dhiig ah (qiyaastii 3 qaado cuntada) inta lagu jiro muddada oo dhan. Caadadaada waxay ku dhici kartaa waqti kala duwan wareeg walba, ama qiyaastii isla waqtiga bil walba. Way u kala duwantahay dadka kala duwan.

Waa maxay caadada?

Ugxanta waxay sidataa ukumo badan. Bil walba, ukun ayaa soo baxda oo waxay ku siideysantaa tuubooyinka ilmo galeenka. Tan waxaa loo yaqaan ugxansidaha. Isla markaana, xuubka ilmo galeenka ayaa ballaarto si uu isugu diyaariyo inuu qaabilo ukun bacriman. Ukunta waxay ku bacrimi kartaa shahwada. Taasi waa sida uurka ku dhaco.  

Haddii ukunta aysan bacrimin, xuubka ilmo galeenka looma baahno. Xaaladaas, jirka wuxuu daadiyaa xuubka ilmo galeenka oo ay wehliyaan dhiig. Taasi waa waxa caadada tahay. Muddo ka dib, wax walba dib ayay u bilawdaan.

Dadka qaar waxay dareemaan caafimaad daro inta lagu jiro caadadooda

Dadka qaar ayaa dareemi karo murugo, caro ama welwel dhawr maalmood ah caadadooda ka hor. Dadka qaar waxay ku dareemaan barar caloosha ama naasaha. Tan waxaa loo yaqaan PMS. Waad heli kartaa caawin haddii ay wax badan ku saameyso.

Xanuunka caadada

Dadka qaar ayaa ku dhaco xanuunka caloosha ama dhabarka markii ay qabaan caadadooda. Waxaad isku dayi kartaa xanuun baabi'iyaha dukaanka ee aad ka iibsan kartid dukaamada weyn ama farmashiga.

Dadka qaar ayaa aad u dhiig baxa

Haddii kuwa ka mid ah kuwaan ay ku quseeyaan, waxbadan ayaad dhiig baxeysaa:  

  • Waxaad qabtaa caadadaada in ka badan todoba maalmood. 
  • Dhiiga wuxuu wataa xinjiro. 
  • Waxyaabaha aad caadada u xirato ayuu dhiigga ka soo dhex baxaa.  
  • Waxaad badeshaa waxyaabaha aad caadada u xirato marar badan.

Waxaad dooran kartaa inaysan kugu dhicin caadada

Waad heli kartaa caawin haddii aad qabtid dhibaatooyinka caadada. Tusaale ahaan:  

  • Wax badan ayaad dhiig baxdaa.  
  • Maysan kugu dhicin caadadaada lix bilood ama ka badan, oo waad ogtahay inaadan uur laheyn ama aysan caadada joogsan.  
  • Aad u murugeysantahay, careysantahay ama aad welwelsan tahay caadadaada ka hor. 
  • Aad qabtid xanuun badan ama aysan ku caawin xanuun baabi'iyaha joogtada ah.

Goortee iyo meeshee ayaan caawin ka raadsadaa?

Waad heli kartaa caawin haddii aad qabtid dhibaatooyinka caadada. Tusaale ahaan:  

  • Wax badan ayaad dhiig baxdaa.  
  • Maysan kugu dhicin caadadaada lix bilood ama ka badan, oo waad ogtahay inaadan uur laheyn ama aysan caadada joogsan.  
  • Aad u murugeysantahay, careysantahay ama aad welwelsan tahay caadadaada ka hor. 
  • Aad qabtid xanuun badan ama aysan ku caawin xanuun baabi'iyaha joogtada ah.

Markaa la soo xiriir mid ka mid ah xarumahaan: 

Ma wanaagsano inaad galmo sameyso inta lagu jiro caadadaada

Ma wanaagsano inaad galmo sameyso inta lagu jiro caadadaada haddii adiga ama lamaanahaaga uu rabo. 

Waa suurtogal in uur la qaado adoo caado qabo. Sidaa darteed, marwalba isticmaal kondhom ama ka hortaga uurka haddii aadan rabin inaad uur qaadid.

Waxaa jira dhawr nooc oo kala duwan oo alaabaha caadada ah

Waxaa jira noocyo kala duwan oo alaabaha caadada ah. Waxaa jira cabiro kala duwan oo xafaayada dhiiga iyo suuf. Dooro cabirka aad u baahantahay waxay ku xirantahay cadadka aad dhiig baxdo. Noocyada ugu muhiimsan ee alaabaha caadada waa: 

  • faashada dhiiga 
  • xafaayada dhiiga 
  • suufka 
  • koobabka caadada 
  • kastuumada caadada.

Waxaad ka iibsan kartaa faashada dhiiga, xafaayada dhiiga iyo suuf dukaanka weyn ama farmashiga.

Miyaan jimicsan karaa ama dabaalan karaa inta lagu jiro caadadeyda?

Waxaad u jimicsan kartaa si caadi ah markii aad qabtid caado. Waxaad aadi kartaa dabaal adoo isticmaalayo suuf ama koobka caadada.

Waxyaalo badan oo af Somali ah ayaa ku jira

Soomaali

Waxaad halkan ka arki kartaa waxyaabaha ku jira bogga 1177.se oo af Soomaali ku dhigan. Gobolka bogga xaggiisa sare ka dooro si aad ugu aragto waxyaabaha ku khuseeya.

1177 in other languages

Here is a list of other languages that the material is available in. The page is available in English.

Kani waa 1177

Waxaad wici kartaa lambarka telefoonka ee 1177 haddii adiga ama qof qoyskaaga ka mid ah uu jiran yahay. Waxaad soo wici kartaa qadka caawinta waqti walba – maalin iyo habeen – oo waxaad talo ka heleysaa kalkaalisada. Bogga 1177.se ayaa laga helayaa macluumaad caafimaadka iyo cudurrada ku saabsan.

To the top of the page