Minorne ćhibake vakerne
Du som talar ett minoritetsspråk - romskaTe tu te san kotor katar ekh nacionalno minoriteto, tut si tut o xakaj, ande khajekh kazusura, te trubusares kiri ćhib ande e dori e samadimaske centrosa. Gin kate so thol pe andre ande verver situacije.
Specialne dimata (provizije) den pe ande khajekh rajonura ando o them. Te śaj les informacija katar kiro regiono, ker siguro kaj alosardan o vortano regiono ande o regionosko selektoro ande e rigako upruno gor.
So si e nacionalne minorja?
O Zakono vaś e Nacionalne Minorja thaj e Nacionalne Minorne Ćhiba si validno vaś e Roma, e Bibolde (Źidura), e Sami źene, e Śvedoske Finura thaj e Tornedalianura.
Te tu san kotor katar ekh katar kadala minorja, tut si tut o xakaj te trubusares peski ćhib ande e dori vaś e publikane zorsivne (bare źene), primerno, kadala kon si responsibilne aśal o sastipe thaj o medikano samadipe.
Tu korkoro trubul te phenes te tu san kotor katar ekh nacionalno minori. Tut ni trubul tu nisavo specialno sertifikato.
Save ćhiba si von?
E nacionalne minorni ćhiba si:
- Finikanes
- E Sami ćhib
- Meankieli
- Romanes
- Idiś
O zakono si kerdo sa e źenenge kon vakeren minorne ćhiba ando Śvedo, kajte von si te si beśen ande o them. O zakono si maj striktno ande specialne rajonura, kajte e ćhiba si maj but vakerde. Kadala rajonura si akharde administracijake rajonura.
Sar kadava afektirl man kan man trubul man sastimasko samadipe?
Tu trubul te źanes te vakeres pesko gindo, thaj te aves dindo informacija thaj dumodipe (źutipe) ande peski ćhib, źi kate kadava si śajdo. Kadava ćhanil te vakeres pesko gindo kana vakeres thaj ramos. Kiri ćhib si vastni (importantno) soske voj del tut o śajpe te aves kotor ande pesko sastimasko samadipe. Kana tu rodes sastimasko samadipe, puś te si sisavo bukjarno kon vakerel peski ćhib.
Te naj nisavo bukjarno kon vakerel peski ćhib, tu śaj manges, ande lesko than, ekhe ćhib boldavne (interpretos) vaś peski vizita aśal sastimasko samadipe. Vastno si te phenes e samadimaske centro te źanel kana tu keres e vizita kaj tu manges ekh ćhib boldavno. O ćhib boldavno śaj atoska dumodel tut te puśes e puśimata thaj ćhib boldel tuke e responsura katar e samadimaske bukjarne.
Sar o ćhib boldavno dumodel ande e buki?
Ekh sfavo e ćhib boldavnesa śaj avel kerdo ande verver droma. O ćhib boldavno śaj avel pe o than aj śaj vakerel po telefono aj video vakeripe.
Verver ćhiba ande e ćhan kajte tu beśes
E minorne ćhiba savi si vakerde śaj ververin, ande e ćhan kajte tu beśes. Tu śaj rodes sastimasko samadipe ande aver rajono te naj bukjarne kon vakeren peski ćhib gathe kajte tu beśes. Tu śaj manges te les ramome informacija ande peski ćhib. Khajekh drom śaj si pesko paśutno familijako źeno kas trubul le e informacija.
Khajekh droma, śaj o lokalno śerutnipe (municipaliteto) te del o dumodipe, sastimasko samadipe aj medikano samadipe ande savo kazuso von si e źene kasa tu trubul te keres kontakto aśal peske puśimata. Śaj te avel ekh dumodipe katar e socialne servisura, primerno, aj samadipe aśal e phure.
So si andre ande e phurengo samadipe?
Te tu te beśes ande ekh administrativno rajono aśal e Finura, e Meankieli źene aj e Sami źene, thaj tu san kotor katar ekh katar kadala minorja, tut si tut o xakaj pe o serviso thaj o samadipe save si dinde katar e bukjarne kon vakeren peski ćhib. E phurenge samadavne ande kadala lokalne śerutnimata si obligime te sigurin kaj si bukjarne kon vakeren kadala ćhiba.
Ande aver riga e themeske, tut si tut o xakaj te les sama e phurenge ande peski ćhib te si bukjarne kon vakeren e ćhib. Tut si tut kadava xakaj te tu te vakeres idiś aj romanes.
Te tu naj san ćalo e samadimasa
Te na san ćalo e samadimasa savi tu lan, tu ekhto trubul te keres kontakto e operacijake centrosa vaś o sastimasko samadipe aśal peske rovimata thaj same. Mang o dumodipe vaś ekh ćhib boldavno, thaj zumav te des ando akordo e responsibiloske bukjarnesa kana si e operacija.
Tu śaj keres kontakto i e pacientonengo godidimasko komitetosa ande o regiono kajte tu beśes. Te si ekh kazusno bukjarno kon źanel peski ćhib, tu śaj les dumodipe direktno. Aj te na, tu śaj ramosares karing o pacientonengo godidimasko komiteto. Pesko teksto atoska ka avel ćhib boldo, thaj tu atoska ka les ekh ramome responso ande peski ćhib.
Kames te źanes maj but?
O Sametinget (Parlamento vaś e Sami Źene) thaj e Länsstyrelsen i Stockholms län (Rajonoski Administracija ando Stokxolm) sigurin kaj o zakono si inkjardo. E Samonengo Parlamento si responsibilo aśal e Sami ćhib thaj e Länsstyrelsen i Stockholms län (Rajonoski Administracija ando Stokxolm) si responsibilo aśal aver minorne ćhiba.
Sametinget
Enheten för minoritetsfrågor vid Länsstyrelsen i Stockholms län
Webbplats för de nationella minoriteterna
Lagen om nationella minoriteter och minoritetsspråk